VIETNAMEES MENU

KOUD VOORGERECHT
Bonny St Clair,een Nederlandse zangeres uit de eerste helft van de jaren 70 heeft in Nederland een bescheiden hitje gescoord met een ode aan Vietnam met als titel "Ik zie een ster". Of zij zich bewust is geweest van deze lofzang over de vlag  van dit Zuid Aziatische land mag echter in twijfel worden getrokken.

 De gele ster, geplaatst in een helder rode rechthoek, de nationale vlag van de communistische partij van Vietnam.Je ziet hem werkelijk overal ; supermarkt,huiskamers,Tshirts,petjes,badhandoek,kinderschoenen,menukaarten,ondergoed,tatoeages,pleisters en in formaat tweepersoons bedlaken aan Staatsgebouwen, militaire complexen ,kantoren,gevangenissen,voormalige martelinstituten die in de huidige tijd dienst doen al musea.

De vijf punten van de ster staan voor; de arbeiders( Uitbreiden), de boeren, de soldaten, de intellectuelen en de handelaars. Het rood in de vlag staat voor het bloed van het volk en de communistische revolutie.

Zevenennegentig miljoen Vietnamezen delen sinds 1975 een oppervlakte gelijk aan elf keer België. Het Noorden en Zuiden leefden eerst gescheiden en apart van elkaar en voerden een eigen vlag en koers.

Een doorn in het oog van de Noorderlingen.Ze walgden van de gewoonten en leefwijze van hun zuiderburen..Vijf decennia geleden was de maat vol en begonnen ze onder de naam Vietcong .een jarenlange guerrillastrijd.Na dat  de toegesnelde Amerikaanse troepen met de staart tussen de benen huiswaarts waren gestuurd  werden de zuiderlingen in het keurslijf van een gedwongen huwelijk gemanoeuvreerd .De tegenstanders en intellectuelen werden in grote getalen als geïnfecteerd pluimvee geruimd .Het veroverde land en bijbehorende bezittingen werden als bruidsschat geïind. De doelstelling was bereikt en de communistische revolutie was hiermee ten einde en succesvol verlopen. De voormalige zuidelijke vlag ging van zijn stokje en de nieuwe ster vond zijn weg omhoog.

Zoals het een revolutie betaamd moest het een en ander veranderen, anders is de strijd voor niets en nutteloos geweest.Ten eerste werd de toegeëigende huwelijkspartner een trouwboekje cado gedaan met de huwelijkse voorwaarden en ingeschreven onder een nieuwe naam: Socialistische Republiek Vietnam,geregeerd door één partij,de Communistische. Hier en daar werden grenslijnen ingetekend op de nieuwe landkaart. Saigon werd uitgegumd en Ho Chi Min City werd geboren. Vernoemd naar revolutionair leider van het eerste uur, en eerste president van de nieuwe staat, tevens voorzitter van de enige partij. Het ontbreken van oppositie maakt het stemmen en de verkiezingen overzichtelijk. Geen tijdrovende campagnes en debatten en de uitslag kan al vooraf worden vastgesteld. Kraakhelder,valt niets op af te dingen.
Degenen die het niet eens waren met de ingevoerde wijzigingen en nieuwe koers kregen een geheel gratis verzorgde All Inclusive in een heropvoedingskamp aangeboden. Je mocht er verblijven zolang nodig bleek te zijn om je het juiste partij ideologisch inzicht te verschaffen.

 Het Nederlands consulaat adviseerde reizigers om geen beeldmateriaal te produceren van een gevangenis een staatsgebouw, luchthaven, politieagent, omheind object, mannen in uniformen ter land ter zee of in lucht.Geen ongewenst gedrag te vertonen, hand in hand te gaan met vrouw of vriend, joint te inhaleren, lippen met die van een ander in het openbaar te verzegelen.

Naaktslapen in een hangmat werd ook ten zeerste afgeraden maar dat betrof meer zandvlooien en malariamuggen dan  staatkundige aangelegenheden.


Bonny St Clair heeft in de jaren 90 haar carrière een andere wending gegeven.Zij transformeerde  van een Nationaal bekende zangeres naar een roddelbladen vullende alcholiste.Haar carrière  raakte in verval,die ene ster die haar zoveel vreugde had gebracht en die zij met hart en ziel had bezongen was verdoofd  door de inhoud van drie rode sterren op een groen flesje  van een Amsterdamse bierbrouwerij.

Ze bezong uitsluitend nog

Slechts 1 ster bleef haar altijd trouw en blonk haar vanuit een hel rode achtergrond tegemoet  vanaf het etiket op een flesje Saigonbier. Die van Vietnam blonk haar tegemoet Uiteindelijk vind zij daar, het door haar bezongen paradijs op aarde, in de vorm van een halve liter Saigon bier in een horeca- gelegenheid voor slechts 50 eurocent. Eind goed al goed.

WARM VOORGERECHT
Het koude voorgerecht met geschiedkundig geneuzel plakt nog droog en onaangenaam aan je gehemelte of je hebt het geïrriteerd terzijde geschoven. Er volgen nog een aantal gangen.Er is nog hoop iets voorgeschoteld te krijgen wat verteerbaar is. Niet naar wens wat op je bordje ligt, dan laten we wat anders leveren door één van de vele bezorgdiensten per brommer. Werkelijk ALLES wordt hier vervoerd en bezorgd per motorbike zoals ze hier worden genoemd. Tweewielers tot 125 cc overwegend Honda en Yamaha. Elk gezin heeft er een in het voorportaal, een auto is voor menigeen onbetaalbaar.

Pa stapt voorop met tussen zijn benen een kleuter van een jaar of vier geklemd, met als vervanging voor de helm een helgele wintermuts met zijflappen op het hoofdje gedrukt. ( het is 36 graden celsius) Op het stuur zit een stootkussentje vastgestrikt, versierd met Disney figuren. Als het tot een noodstop komt wordt het tere schedeltje opgevangen door een afbeelding van een satanisch lachende Micky Mouse. Vaders middel wordt omklemd door zijn zoontje van acht, geen hoofddeksel meer nodig, zijn hoofd is hard genoeg. Achter hem zit zijn moeder,een hand om zijn middel, drukt hem met haar buik tegen zijn vader klem. Haar hoofd is onherkenbaar verpakt in wat nog het meest doet denken aan een kleurrijke katoenen bivakmuts. Afgewerkt met een typisch Vietnamees hoofddeksel, de Non La, rondom gevlochten met een punt gecentreerd aan de bovenkant. Met één hand ondersteunt zij achter zich een grote kooi van gaas vastgesjord aan de bagagedrager. Hierin een twintigtal levende kippen die in iedere bocht heen en weer fladderen en proberen zich staande te houden. Ze kunnen het net zo goed laten, het is slechts uitstel van executie die ze op de markt te wachten staat.
De clazxon is het belangrijkste onderdeel van de voertuigen in Vietnam en deze wordt dan ook veelvuldig gebruikt. Daar waar de claxon in Nederland veelal als agressiemiddel wordt gebruikt, betekent het in Vietnam niets minder dan: ik kom er aan! Wanneer iemand een voorligger in wil halen, laat hij weten dat hij langszij komt door te claxonneren. Als je dus een toeter achter, naast of voor je hoort, is het de bedoeling dat je geen onverwachte bewegingen maakt zodat de chauffeur makkelijk om je heen rijden want manouvreren kan lastig zijn met een bepakte scooter met als mogelijke lading;(Echt gezien!)
een koelkast, 8 kratten bier, 3 varkens (aan ieder zijde hangt er één de derde overdwars op de buddyseat)een voordeur, stalen pijlen en een bundel betonvlecht van vier meter lang, een twee meterhoge manderijnenboom inclusief een met aarde gevulde pot,een volledige mobiele sportkledingwinkel verpakt in dozen en plastic tassen de bestuurder zo goed als onzichtbaar, enorme balen groenten, cocosnoten, suikerriet stengels.

Is er dan geen limiet,geen politie toezicht?De enige handhaver is de zwaartekracht die de lading bij roekeloos gedrag van je brommer tilt. Het politiesysteem is net zo betrouwbaar, eenduidig en constant in haar handelen. Wordt je aangehouden dan kom je een bedrag overeen, ongeacht welke overtreding je ook begaan mag hebben, het is voor de Vietnamees met een bescheiden donatie af te kopen. Voor de toerist is het bedrag aanzienlijker. In de kustplaats Mui Ne is er een dagelijkse politie controle uitsluitend gericht op het aanhouden van toeristen die een scooter besturen.

Een eenvoudige taak, ze zijn op grote afstand herkenbaar. Twee keer zo lang als de lokale bevolking, vrouwelijke passagiers met veel bloot, mannen in korte broek en veel gezichtsbeharing, sandalen, rugzakje, zonnebril, alle kleuren en vormen van haar maar zelden pikzwart met vietnamees bloempotmodel.Als buitenlander bent je wettelijk verplicht een internationaal rijbewijs in bezit te hebben.bBij 98% van de bestuurders, inclusief onszelf, is dit niet het geval.mHet wordt in Nederland door de ANWB geadviseerd maar is het in de praktijk een nutteloos document. Neem de vriendengroep van vijf Duitse jongens op gehuurde motorbikes. Zij werden in de fuik opgevangen en vier moesten aan de politiespaarpot onvrijwillig maar onvoorbiddelijk doneren. Het alternatief was dat de bikes geconfisceerd zou worden. De enige Duitser met een geldig internationale rijbewijs, dacht de dans te ontspringen. Zijn documenten waren tip top in orde maar hij had volgens de dienders te hard gereden. Hij deed nog een poging door aan te geven dat hij achter in de vriendengroep reed, zij hadden geen snelheid overtreding gemaakt.bHet mocht niet baten ook hij werd met vriendelijk glimlach verzocht de portemonnee leeg te schudden in de collectebus der corruptie.

Het guesthouse in Vang Tau overhandigde ons bij het huren van de motorbike een overeenkomst. Onder de gebruikelijke voorwaarden stond als eindadvies bij een aanhouding de politeagent af te kopen met een bedrag tussen 50.000- 100.000. Een zeer fors bedrag was het niet dat het hier de Vietnamese DONG betreft. Iedere buitenlander is hier meervoudig miljonair; 1.000.000 Dong staat gelijk aan 40 Euro.
De overheid haalt menige duit uit het zakje en stimuleert ondernemingen zoveel mogelijk te investeren in het aantrekken van toerisme met als kerndoel zoveel mogelijk geld uit de knip of creditcard te hengelen. Ach,eigenlijk is het overal hetzelfde in de wereld.

WARM TUSSENGERECHT
Gordijnen eraf, tapijt eruit, behang van de muren. Pak kwast en roller en neem je huis onder handen en vervang alles met geel-en roodtinten. Geel staat in Vietnam voor rijkdom en voorspoed. Rood zal je geluk en vreugde brengen naast leven en vitaliteit. Ook de tuin moet er aan geloven. Bloeit een struik of boom niet of in een ongewenste kleur hang hem dan zelf vol plastic bloempjes met een clipsysteem aan de achterkant. Je tuin staat vervolgens het hele jaar in bloei zelf als je geen water geeft of hartje winter. Voor de variatie ook verkrijgbaar in een oranje, roze, lichtblauwe uitvoering .
De toeristen, zoals twee uit Limmen, kunnen zich dagenlang verwonderen over de ongekende bloei en overdadige bloemenpracht in dit land. Levend in de waan dat ze precies het goede moment en bloeiseizoen hebben uitgekozen om dit land te bezoeken.

Met een maandinkomen van honderd Euro per maand kan niet iedere Vietnamees zijn homestay met een blik verf onderhanden nemen, een gevulde maag eist altijd voorrang. Langs alle wegen zie je oude verkleurde parasols waaronder alle mogelijke koopwaar wordt aangeboden. Een jongen rond de twintig, langs de weg zittend op een verfrommeld plastic stoeltje, zijn koopwaar een 40 flesjes water. De prijs voor een flesje is 12 cent. Wat kan je hier nog aan verdienen? Hoe is het mogelijk hier een inkomen uit te genereren.Wat kan de dag je aan winst opleveren als je handel bestaat uit 30 kokosnoten of slechts 10 trosjes bananen, een mandje met vijftien mango's ?
Voor een ander deel van de bevolking ziet de toekomst er rooskleurig uit.

Een bijdrage van deze ontwikkeling komt van electronica gigant Samsung Sinds 2009 actief in Vietnam. Vietnam bezit de grootste productielijn buiten Zuid-Korea. Het bedrijf heeft al meer dan 13 miljard USD in het land geïnvesteerd. Een explosieve groei van een nieuwe generatie middenklassers is het gevolg. Volgens de statistieken zijn het er eind 2020 rond de drieëndertig miljoen.
Dit gegeven creëert een verschuiving in gedrag en het eetpatroon. Het locale voedsel is niet cool genoeg, men verlangt naar, door de Amerikanen bedacht voedsel(toch nog een overwinning voor de Yankies) Deze generatie wenst globaal te integreren en is regelmatig te spotten in de wereldwijd bekende fastfoodketens. Voor een, in dit land extreme prijs (status), consumeren ze zich langzaam via hamburger, milkshake en French fries richting een hoge bloeddruk en een hartinfarct. Niet realiserend dat wij in het Westen juist weer richten op gezond, puur en veel groenten. Dat is excact wat de Vietnamese keuken biedt.

HOOFDGERECHT
Ik lig als een koning zacht wiegend in een draagstoel en absorbeer het landschap dat aan mij voorbij trekt. Het is een aangename manier van reizen, languit gestrekt liggend op een verstelbare slaapbank. Sleepersbus is de naam van dit Vietnamese fenomeen. Drie rijen breed en één verdieping hoog. Als stapelbedden zijn ligcabines in de lengterichting van de bus gemonteerd. Bij het betreden van de bus krijg je een plastic tasje voor je schoenen, die moeten uit. Op blote voeten vinden we onze slaapplek voor de komende zes uur, beiden in het bovenste deel. Een comfortabele manier van reizen, veilig is wat anders. Ongewild schuift er een beeld voorbij mijn netvlies van de bus tijdens een crash. Ik zie mijzelf door de impact van de klap mij als een gestrekte superman door het gangpad vliegen om vervolgens door het voorraam naar buiten gekatapult te worden. Na een paar honderd meter land ik op het asfalt op een manier die niets meer te maken heeft met de onverwoestbaarheid van een stripheld maar alles met een doodgewone sterveling.

Ik kijk naar buiten en zie wat ik niet wil zien. Geen idilische ansichtkaarten van rijstvelden en ploegende buffels bij een ondergaande zon. De realiteit biedt uitzicht op een snelweg dwars door dorp en stad, langs de kanten een oneindige berg van afval. Afgedankt witgoed maar nu zwart en slecht, autobanden, wrakken, bouwafval, het geheel overladen door een oneindig lint van plastic zwerfvuil. Petflessen, bekers, draagtasjes, bestek, saladebakjes, verpakkingen, flacons, kitkokers, speelgoed, tuinstoeltjes, uiteengerukt afdekzeil.
Behuizing bestaat uit verroeste golfplaten zwaar leunend op het restant wat ooit als bouwskelet het geheel versteviging bood. De daken van karton, tapijten, een stuk zeil, een oud dekbed. Bijeengehouden door zakken puin, het geheel in de greep van woekerend onkruid. Zwarte electriciteitskabels, 3 meter boven de grond alsof een reusachtige spin zijn draden dwars door het land gesponnen heeft. Een stadsgrens afgekloven tot op het bot. Voedselresten liggen her en der verspreid rottend in de zon. Ratten leven brutaal in grote getalen in een bovengrondse paradijs. Ze staan nog net niet langs de kant van de weg te liften op weg naar het volgende feestmaal. Wel liggen ze in grote getalen plat uiteengereden aan het asfalt gehecht. Leven in het hemels paradijs op aarde eist zijn tol.

Verlaat de snelweg en het komt goed. Het Vietnam in de wervende reclamecampagnes en natuur documentaires blijkt te bestaan. De clichés strelen ons netvlies met rijstvelden, oneindige palmstranden, tempels, verscholen eilanden, azuurblauwe zee, watervallen en een immer vriendelijk lachende bevolking. Droge ogen van het staren, bang bij het sluiten iets te missen van de nieuwe wereld om ons heen.
In de kustplaats Nha Trang worden we iedere morgen gewekt door kwetterende vogels. Urenlang houdt het gezang in een monotoonritme aan. Na de derde dag open ik de gordijnen en probeer ze te lokaliseren. Nieuwsgierig welk soort vogelsoort deze constante inspanning kan leveren zonder de keelbanden af te scheuren. Vijf hoog kijk ik uit het raam over de daken aan de overkant. Op een veranda hangen een vijftal vogelkooitjes waarin veel beweging,maar geen geluid. Het komt meer van links en hoger. Langzaam glijd mijn blik langs de gevels en speur naar de de gevleugelde operazanger. Gevonden, op het dak van een huis. Ik moet lachen om zijn verschijning. Het is een speakersysteem met drie toetertjes die ieder een ander vogelgeluid produceren. De eigenaar heeft een repeatsysteem in zijn woning staan. Iedere week een nieuwe cd, keeps the doctor away.

DESSERT
Rambutan, Goldstar, Longan, Jackfruit, het zegt je waarschijnlijk niets. Mango, Roseapple, Passievrucht, Guave, Doerian, Pompelmoes, Limoen zal je bekend in de oren klinken. Vietnam is het land van het fruit. Sluit je ogen en tast toe.

KAASPLANKJE
Mag niet ontbreken. De Fransen hebben voor een kleine 100 jaar Vietnam bij Frankrijk ingelijfd en dit koloniale bewind heeft zijn sporen diep in het land achtergelaten. Een baguette(Bang Mhi) is voor de Vietnamees net zo vertrouwd als een kom hete Noodle soep met beef(Pho Ga). De bouwstijl in veel steden is Frans koloniaal met veel ornamenten, gietijzeren balkon, ruime veranda's op verschillende verdiepingen. De plaats; Da Lat ,een stad in de bergen op 1420 meter hoogte, is volledig in deze stijl gebouwd. Het was een toevluchtsoord voor de Fransen die de tropische hitte van Saigon wilden ontvluchten. Daar rondwandelen is als in een Franse zuidelijk gelegen stad. Alleen de grote getalen Vietnamezen helpen je uit de droom en laten je beseffen dat je in Azië bent.

ZOET NAGERECHT
In de trein naar Hanoi sluit ik mijn ogen en droom langzaam weg naar huis.
Groene polders in een schaakbord van sloten, koeien grazen loom in de wei. Een blauwe reiger staart bewegingsloos naar zijn reflectie in het water.
De agrariër, geruite pet schuin op het hoofd, laat zijn zeis zingen door het hoge gras.

De rails schuurt me wakker en buiten glijdt het landschap voorbij.

Groene polders onder water, het gras reikt uit naar de warmte van de zon. De groene oase geeft rijst in plaats van melk. Witte reigers bevechten elkaar om een plek op het land. De agrariër gaat gebukt, de maanvormige sikkel snijdt in een vloeiend ritme door het gras. Zijn hoofd gaat schuil onder een ronde hoed van stro.
Ver van huis is dichterbij dan verwacht.